محرومیت افراد دارای معلولیت از حقوق اجتماعی، از مصادیق بارز تبعیض است

دکتر مسعود فیروزی با بیان اینکه برطرف نمودن موانع شهری برای حضور مستقل معلولین می‌تواند کرامت انسانی آنها را فراهم نماید، گفت: یکی از ویژگی‌های جامعه دین‌مدار، اخلاقِ اجتماعی کرامت محور است، به گونه‌ای که می‌توان حفظ کرامت دیگران را اساسی‌ترین رکن در اخلاق اجتماعی انسانِ متدین دانست.  در فضایی که شرایط برای معلولین فراهم نباشد، فرد دارای معلولیت برای انجام امور روزمره خود و به دلیل مناسب‌سازی نشدن حوزه‌های مختلف دائماً مجبور خواهد بود از دیگران کمک بگیرد و این کرامت انسانی او را خدشه دار می‌کند.

توانبخشی مبتنی بر جامعه، گامی اساسی در راستای حفظ استقلال افراد دارای معلولیت

وی ضمن تاکید بر اینکه توانبخشی مبتنی بر جامعه گامی اساسی در جهت حفظ استقلال فردی برای افراد دارای معلولیت است، گفت: اقداماتی که با استفاده از منابع و امکانات موجود محلی درجهت استقلال و بازتوانی افراد دچار معلولیت انجام می‌گیرد، توانبخشی مبتنی بر جامعه نامیده می شود. پس از شناسایی معلولین توسط تسهیلگران یا توانیاران، آموزش‌های لازم به منظور بازتوانی و کسب استقلال به معلولین و خانواده‌های آنها ارائه می‌گردد. توانبخشی مبتنی بر جامعه، برنامه‌ای برای ارائه خدمات توانبخشی، کاهش فقر، برابرسازی فرصت‌ها و فراگیرسازی اجتماعی افراد دارای معلولیت است که از طریق تلاش‌های مشترک اعضای جامعه و سایر بخش‌های دولتی و غیردولتی مرتبط با حوزه‌های سلامت، آموزش، اشتغال و اجتماعی انجام می‌شود.

به حاشیه راندن افراد دارای معلولیت برای خانواده و جامعه پرهزینه است

مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی با بیان اینکه حقوق معلولان امتیاز نیست بلکه حق آن‌هاست، گفت: توجه به حقوق معلولین از جمله حق برخورداری از دسترسی برابر، برخورداری از فرصت‌های مساوی چیزی است که عقل بشر بر آن مقر و بر ادای آن تأکید دارد.

وی ضمن تاکید بر اینکه تبعیض در مورد هر انسانی بر اساس معلولیت، تضییع ارزش و کرامت انسانی اوست، گفت: به حاشیه راندن افراد دچار معلولیت و تأکید بر ادامه وابستگی آنها، نه تنها موجب محروم کردن آنان از حقوق طبیعی است بلکه برای خانواده و جامعه نیز پرهزینه است. در حالیکه توانمندسازی آنها برای مشارکت اجتماعی و استقلال فردی جزء حقوق انسانی و از وظایف نهادها است. یکی از وجوه عدالت اجتماعی برخورداری یکسان از امکانات زیربنایی جامعه و فرصت‌های برابر برای تمامی اقشار جامعه می‌باشد.

فیروزی افزود: افراد دچار معلولیت در دسترسی به آموزش، اشتغال، فضاها و فرصت‌های اجتماعی در شرایط نابرابری هستند و مورد تبعیض قرار می‌گیرند.  این مسئله تنها به خود فرد ختم نمی‌شود بلکه محیط اجتماعی و خانواده آنها را نیز درگیر می‌کند. ‌در نتیجه افراد دارای معلولیت شرایط نامساعدتری در سلامت و شرایط اقتصادی نسبت به سایر افراد دارند.

وی با بیان اینکه که از منظر قران کریم کرامت انسان همزاد و همراه با اوست، گفت: نوع انسان )کریم( خلق شده است.  در پیشگاه خداوند گرامی‌ترین افراد، پرهیزگارانند و قلب انسان رنج کشیده عرش خدا است. در مباحث دینی همواره تاکید می‌گردد که هرچه برای خود می‌پسندیم بایستی برای دیگران نیز بپسندیم. بنابراین بی‌شک محرومیت افراد دچار معلولیت از مواهب و حقوق اجتماعی از مصادیق بارز تبعیض است.

قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، یک حق است نه امتیاز

مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: خدمتی اگر به افراد دارای معلولیت ارائه می‌شود، وظیفه ما است. قانون حمایت از افراد دارای معلولیت یک حق است. بنابراین هرخدمتی که در ذیل یک قانون ارائه می‌گردد، امتیاز نیست که آن را مطرح کنیم بلکه فقط حق را ادا کرده‌ایم که وظیفه ما است. اگر در سازمان بهزیستی خدماتی نظیر مستمری، کمک‌هزینه معیشت، درمان، وسایل توانبخشی، وام اشتغال و ... به افراد دچار معلولیت تعلق می‌گیرد این حق آنان است و ما بایستی بابت کوتاهی‌هایمان از آنها عذرخواهی کنیم. نباید به گونه‌ای رفتار شود که انگار امتیازی به آنها تعلق گرفته و کرامت آنها موردخدشه قرار بگیرد.

همه سازمان‌ها و ارگان‌ها به استناد قوانین موظفند در جهت استیفاء حقوق افراد دارای معلولیت اقدام کنند

وی افزود: زمانیکه به یک اداره یا مکان عمومی مراجعه می‌کنیم و متذکر می‌شویم که این مکان برای افراد دچار معلولیت مناسب‌سازی نشده، غالبا پاسخ‌هایی می‌شنویم مانند اینکه " درصورت مراجعه افراد دارای معلولیت، نیروی خدماتی کمک کرده و آنها را به داخل منتقل می‌کنند". بدین صورت که مثلا چند نفری یک ویلچر را بلند کرده و به داخل بیاورند. همینطور مدیرانی داریم که می‌گویند زمانی که فرد دارای معلولیت به ما مراجعه می‌کند ما از اتاق‌ بیرون می‌آییم و "مثلا به طبق پائین می‌آییم" و کارشان را انجام می‌دهیم. درحالیکه اینجا کرامت انسانی فرد خدشه‌دار می‌شود و به او القا می‌کنیم که تو اصلا شرایط زندگی مستقل را نداری. نداشتن استقلال فردی و وابستگی به دیگران با کرامت انسانی تعارض دارد.

فیروزی با بیان اینکه افراد دارای معلولیت مثل سایر افراد جامعه حقوقی دارند که همه دستگاه‌ها باید آنها را رعایت کنند، گفت: بهزیستی در قالب قانون و در حد اعتبارات کمک‌های زیادی می‌کند اما متولیان مسکن، فرهنگ، آموزش، درمان و ... نیز نسبت به تامین این افراد موظف هستند.

وی خاطرنشان کرد: در واقع نظریات نوین توانبخشی بر این پایه استوار است که در دنیای جدید ارائه خدمات به معلولین نبایستی به سازمان‌های خاص واگذار شود و همه سازمان‌ها باید در ایجاد زمینه مشارکت معلولین، نقش خود را ایفا کنند.